روش‌های مدرن آبیاری در کشاورزی
حدود نیمی از غذای مردم جهان از زمین‌های کشاورزی به‌دست می‌آید. هرچند فقط 15 درصد از زمین‌های زیر کشت، آبیاری می‌شوند و ۸۵ درصد بقیه به‌روش دیم مورد استفاده قرار می‌گیرند اما از گذشته تا کنون کشاورزان از روش‌های مختلفی برای آبیاری محصولات‌شان استفاده می‌کردند. این نشان‌دهنده اهمیت و نقش آبیاری در کشاورزی است.
در کشاورزی باید از روش‌هایی استفاده شود که ﻫﻢ در ﻣﺼﺮف آب ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ شود و ﻫﻢ از ﺷﺴﺘﻪﺷﺪن و آسیب زدن به ﺧﺎک ﮐﺸﺎورزی ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی شود. متاسفانه بی‌توجهی کشاورزان و مردم نسبت به روش‌های آبیاری در کشاورزی باعث بیشترین ضرر به آب و خاک در این بخش می‌شود.
تمام آسیب‌هایی که انسان‌ها در طول تاریخ دیده‌اند به‌دلیل عدم آگاهیست! در ادامه با ما همراه باشید تا از انواع روش‌های آبیاری و اهمیت استفاده از متدهای مدرن آبیاری در کشاورزی اطلاع پیدا کنید.
همچنین در نظر داشته باشید که انواع ادوات و تجهیزات کشاورزی مورد نیاز خود را از فروشگاه کشاورزی آنلاین بهاران تهیه کنید.
-
انواع روش‌های آبیاری در کشاورزی
آبیاری در کشاورزی به‌معنای پخش کردن آب روی زمین برای استفاده گیاهان و تولید محصول است. این روز‌ها، کشور ایران با مشکل خشکسالی و کمبود آب مواجه است. همچنین طبق آمار حدود 92 درصد مصرف آب به بخش کشاورزی تعلق می‌گیرد.
آبیاری در کشاورزی به روش‌های مدرن و سنتی انجام می‌شود. در روش‌های سنتی نسبت به روش‌های مدرن، آب بیشتری هدر می‌رود! در ادامه به بررسی هر روش می‌پردازیم.
-
روش‌های سنتی آبیاری در کشاورزی (سطحی)
این روش برای شروع به سرمایه کمی نیاز دارد و بسیاری از کشاورزان از روش سنتی برای آبیاری استفاده می‌کنند. هزینه تعمیرات قطعات مورد استفاده پایین است و انرژی کمتری نیز از کشاورز می‌گیرد. در این روش آب از داخل نهر با لوله‌های دریچه‌دار روی سطح خاک جاری می‌شود و کم کم در خاک نفوذ کرده و به ریشه گیاه می‌رسد.
در روش سنتی حدود 75 درصد از مقدار آب مصرفی، به‌دلیل عدم کنترل و مدیریت مصرف آب هدر می‌روند. پس با استفاده از روش‌های مدرن آبیاری در کشاورزی می‌توانید از اتلاف آب جلوگیری کنید.
روش‌های آبیاری سنتی سطحی شامل نواری، کرتی و شیاری می‌شوند. عملکرد تمام این روش‌ها یکسان و تنها تفاوت‌شان در شیوه تقسیم‌بندی زمین است
روش‌های مدرن آبیاری در کشاورزی (تحت فشار)
روش‌های سنتی آبیاری در کشاورزی اگر با تمام امکانات روز دنیا نیز انجام شوند، فقط حدود 50 درصد از اتلاف آب جلوگیری می‌کنند، اما روش‌های مدرن آبیاری در کشاورزی ۶۵ تا ۹۵ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کنند.
روش‌های مدرن آبیاری در کشاورزی شامل قطره‌ای و بارانی است. در هر دو روش آب با فشار زیاد از لوله خارج شده و به‌صورت یکنواخت روی سطح زمین پخش می‌گردد، به همین دلیل به این روش آبیاری، تحت فشار نیز می‌گویند.
در سیستم مدرن آبیاری بارانی حدود ۲۰ درصد و در سیستم آبیاری قطره‌ای حدود ۵ درصد اتلاف آب داریم که نسبت به آبیاری سنتی رقم بهتری است. همچنین در ادامه با انواع روش‌های آبیاری مدرن بیشتر آشنا می‌شویم.
- روش قطره‌ای، راحت‌ترین روش آبیاری در کشاورزی
روش قطره‌ای آسان‌ترین راه آبیاری در کشاورزی به روش مدرن است. در این روش آب در شبکه لوله‌کشی با فشار زیاد از منبع آب پمپاژ و با کمک قطره‌چکان‌هایی مخصوص، به‌شکل قطرات ریز و اسپری مانند روی محصولات زیر کشت پخش می‌شود.
مزایای استفاده از این روش آبیاری در کشاورزی شامل موارد زیر است:
- هزینه کمتر نسبت به سایر روش‌های مدرن آبیاری
- کاهش علف هرز در زمین کشاورزی
- امکان کودپاشی راحت
- امکان استفاده از آب‌های شور به جای آب تصفیه‌شده
- قابلیت استفاده در زمین‌های صخره‌ای و شیب‌دار
- جلوگیری از فرسایش خاک در طولانی مدت
- بدون نیاز به زه‌کشی زمین
اما این روش آبیاری معایبی نیز دارد:
- هزینه زیادی برای راه‌اندازی اولیه می‌خواهد.
- امکان گرفتگی قطره‌چکان زیاد است.
- شوره موضعی در لوله‌ها به‌وجود می‌آید.
- احتمال شکستگی و گرفتن لوله‌ها وجود دارد.
انواع سیستم آبیاری قطره‌ای شامل موارد زیر هستند:
- قطره‌ای با استفاده از قطره‌چکان
- زیرزمینی با کمک لوله‌های تراوا
- بابلر
- قطره‌ای نواری
- قطره‌ای ثقلی
- آبیاری بارانی، رایج‌ترین روش آبیاری در کشاورزی
در روش آبیاری بارانی، آب از منبع وارد شبکه لوله‌کشی شده و بعد از رسیدن به آب‌پاش‌های مخصوص به‌شکل قطرات درشت با فشار روی خاک می‌ریزد.
این روش آبیاری در کشاورزی اهدافی مانند خنک کردن گیاهان، پاشیدن کود، آب‌پاشی گیاه و خاک به‌طور همزمان، تعویق زمان گلدهی در گیاهان، جلوگیری از فرسایش خاک دراثر وزش باد، کمک به جوانه زدن بذر‌های کاشته شده و خنک کردن محیط نیز دارد.
چرا استفاده از این نوع آبیاری در فرآیند کشاورزی و کشت بسیار محبوب است؟
از مزایای استفاده از روش بارانی برای آبیاری در کشاورزی موارد زیر است:
- کم بودن هزینه‌های آماده‌سازی خاک برای آبیاری
- جلوگیری از فرسایش زمین در گذر زمان
- بازدهی بالا نسبت به روش سنتی
- افزایش کیفیت محصول
- امکان آبیاری در شرایط جوی متفاوت
- قابلیت آبیاری در اکثر خاک‌ها و زمین‌ها
اما این روش معایبی مثل موارد زیر را نیز دارد:
- در صورت وزش باد شدید، آب زیادی هدر می‌رود و یکنواخت پخش نمی‌شود
- شستشویی سموم و قارچ‌کش‌ها از روی برگ گیاهان
- مصرف بیشتر آب در هوای گرم به دلیل تبخیر زیاد
این روش بسته به نوع آب‌پاش به دو نوع ثابت و متحرک مداوم تقسیم می‌شود:
- سیستم ثابت آبیاری بارانی
در این سیستم، آب‌پاش همیشه در یک مکان ثابت قرار دارد و فقط گاهی در فصل‌های مختلف جا‌به‌جا می‌شود. انواع سیستم‌های آبیاری بارانی ثابت شامل بال‌های آبیاری قابل‌حمل و بال‌های آبیاری دائمی زیرزمینی هستند.
- سیستم متحرک مداوم
در این سیستم آب‌پاش‌ها به‌طور مداوم در حرکت‌اند و به همه سمت می‌چرخند. انواع مختلف این سیستم‌ها شامل آبفشان قرقره‌ای، آبفشان دوار و آبفشان خطی هستند.
برای آشنایی بیشتر با انواع آبیاری، مقاله‌ی ” روش‌های مختلف آبیاری در کشاورزی ” را مطالعه کنید.
بیاید با انتخاب روشی مناسب برای آبیاری در کشاورزی، علاوه‌بر افزایش کیفیت محصولات، از اتلاف آب نیز جلوگیری کنیم.
در کشور ما بسیاری از زمین‌ها با روش سنتی آبیاری می‌شوند، همچنین با توجه به کاهش ذخایر آب‌های زیرزمینی، اگر از روش‌های آبیاری بارانی و قطره‌ای استفاده نکنیم، در چند سال آینده حدود 65 درصد از کشاورزان آبی برای کشاورزی ندارند!
می‌توانید هنگام آبیاری در کشاورزی، با استفاده از سیستم‌های تحت فشار، در مصرف آب تاحد زیادی صرفه‌جویی کنید. آیا شما تجربه استفاده از روش‌های مدرن آبیاری در کشاورزی را دارید؟ به‌نظرتان روش‌های مدرن چه زمانی جای روش‌های سنتی آبیاری را می‌گیرند؟ مشتاقانه منظر شنیدن نظرات ارزشمندتان هستیم.
این مقاله مفید را برای افرادی که به مصرف آب اهمیت می‌دهند ارسال کنید!