داشتن باغچه ارگانیگ خانگی ایده‌ای است که برای عملی کردن آن انگیزه‌های زیادی می‌توان داشت. چنین کاری هم موجب ارتقای سلامت روان و سلامت بدن ماست و هم باعث دل‌انگیزی فضای خانه و پر اکسیژن‌تر و پاک‌تر شدن هوای آن.
چرا محصولات ارگانیک؟
انتخاب کشت ارگانیک و محصولات ارگانیک انتخاب کاهش آلاینده‌ها از خاک، آب، هوا و محیط زیست است. اما در این بخش ما از مزایای بسیار و بسیار چنین انتخابی تنها به دو مزیت بسنده می‌کنیم:
۱-سلامت بیشتر
محصولاتی که به صورت ارگانیک یا به اصطلاح عموم مردم به صورت طبیعی تولید می‌شوند نسبت به محصولات بازاری از سلامت بیشتری برخوردار هستند زیرا در کشت ارگانیک نه از کودهای شیمیایی استفاده می شود و نه سموم و آفت‌کش‌های شیمیایی.
۲-خوش‌طعم‌تر و مغذی‌تر
محصولات ارگانیک علاوه بر سلامت بودن، مزه و طعم بهتر و ماندگاری بالاتری دارند و از سطوح بالاتری از مواد مغذی همچون ویتامین‌ها و مواد معدنی برخوردار هستند. مثلا در بخش‌های کلیدی مانند ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل، پلی‌فنول‌های کل و دو فلاونوئید کلیدی، کوئرستین و کامفرول، که همگی از نظر تغذیه‌ای مهم هستند، غنی‌تر هستند. گفتنی است فنولیک‌ها برای سلامت گیاه (دفاع در برابر حشرات و بیماری‌ها) و سلامت انسان به دلیل “فعالیت آنتی‌اکسیدانی قوی و طیف گسترده‌ای از خواص دارویی از جمله فعالیت ضد سرطانی، آنتی اکسیدانی و فعالیت مهار تجمع پلاکتی” مهم‌اند.
باغچه ارگانیک خانگی و کودک شما
اگر شما کودکانی در خانه داشته باشید انگیزه بیشتری برای کشت برخی سبزیجات و میوه‌های مورد علاقه فرزندتان در خانه و تولید محصول ارگانیک خواهید داشت زیرا کودکان به دلیل در حال رشد بودن، بیش از بزرگسالان در معرض آسیب‌های ناشی از استفاده از مواد شیمیایی در کشاورزی رایج هستند. همچنین کودکان می‌توانند با خاک و باغچه سرگرم شوند. سر و کار داشتن با خاک و گیاه به ویژه در فضای باز و زیر نور آفتاب، تاثیر بسیار خوبی در شادابی روانی ما و کودکانمان خواهد داشت.
یک کاسه سوپ برای مادر بیمار، زمین!
امروزه سطح آگاهی و توجه مردم هم نسبت به مسائل مربوط به شخص خودشان (از جمله روانشناسی و سلامت روان، سلامت بدن، سلامت تغذیه و… ) و هم نسبت به محیط اطرافشان از جمله محیط زیست، بسیار افزایش پیدا کرده است و به همین جهت گرایش مردم به مصرف محصولات ارگانیک نیز زیاد شده. مردم بیش از پیش به اهمیت عدم استفاده از مواد شیمیایی در کشاورزی، برای داشتن خاک سالم، محیط زیست سالم و انسان‌های تندرست پی برده‌اند. کشت محصول ارگانیک در خانه علاوه بر مزایای زیادی که برای خودمان دارد، برداشتن یک قدم نه چندان کوچک برای بهبود حال زمین و تمام موجوداتی است که در آن زیست می‌کنند.
حتی در آپارتمانی تاریک!
یک راه ساده برای در اختیار داشتن محصول ارگانیک، پرورش آن در محیط خانه است. پرورش گیاه در خانه فواید بسیار زیادی دارد و به همین دلیل است که همه در خانه خود از تعدادی گلدان از گیاهان آپارتمانی داریم. شاید در این لحظه با خودتان بگویید داشتن باغچه سبزیجات و صیفی‌جات کجا و نگهداری از تعدادی گلدان گیاهان غیرمثمر آپارتمانی کجا!
اما جالب است بدانید که در هر آپارتمانی می‌توان گیاهانی خوردنی را پرورش داد. تمام خانه‌ها پنجره دارند و می توان با قرار دادن چند گلدان در لبه داخلی پنجره یا ایجاد داربست در لبه بیرونی پنجره و قرار دادن یک گلدان بزرگ مستطیلی در آن، به صورت محدود برخی سبزیجات را به عمل آورد. مثلا ممکن است بتوانید جعفری، نعناع، سیر، پیازچه یا حتی گوجه‌فرنگی‌های کوچک را از این طریق در این نوع باغچه خانگی کوچک، پرورش دهید. حتی اگر خانه شما به اندازه کافی نورگیر نباشد و حتی پنجره نیز نداشته باشد باز هم شما می‌توانید با استفاده از لامپ‌های مخصوص رشد گیاه برخی محصولات غذایی را در داخل خانه خود تولید نمایید.
گلخانه‌ای پردرآمد روی بام خانه
در مقایسه با شرایط گفته شده در پاراگراف قبل اگر خانه شما حیاط یا حیاط خلوت داشته باشد شما یک پادشاه محسوب می‌شوید. بالکن و پشت بام نیز گزینه‌های خوبی برای کشت محصولات ارگانیک هستند. حتی اگر در آپارتمان زندگی کنید نیز همچنان می‌توانید از فضای پشت بام برای پرورش مقداری از محصولات ارگانیک، استفاده کنید زیرا بام جزو مشاعات ساختمان‌ها است. جالب است بدانید تعدادی از هموطنان ما در شهرها و روستاهای مختلف کشور پشت بام خانه خود را به گلخانه‌ی کشاورزی تبدیل کرده و درآمد خوبی کسب می کنند به طوری که این درآمد هزینه‌های زندگی آنها را پوشش می‌دهد.
همچنین بخوانید: چگونه از طریق پرورش گل و گیاه در خانه درآمد کسب کنیم؟
وسایل اولیه مورد نیاز
وجودوسایل ابتدایی باغبانی مثل بیلچه ، آب‌پاش، دستکش باغ، چنگک، قیچی باغبانی، چاقو قلمه زنی و کیت تشخیص ph خاک، از جمله ابزار ابتدایی کار شما هستند.
باغچه ارگانیک در خانه، دور یا نزدیک؟
وقتی صحبت از داشتن یک باغچه خانگی می‌شود ممکن است در وهله اول ذهن افراد متوجه باغچه به معنای سنتی آن شود یعنی تکه‌ای از حیاط که موزاییک نشده و در خاک آن درخت‌ها و بوته‌ها و یا سبزیجات و صیفی‌جات کاشته شده است. ساخت یک باغچه ارگانیک در خانه ساده‌تر از این ذهنیت اولیه است. حتی می‌توانید از کنار هم قرار دادن تعدادی گلدان در کنار هم، یک باغچه درست کنید و هر آن چیزی را که در باغچه پرورش می‌دهید در آن گلدان‌ها پرورش دهید البته بدیهی است که اگر آنچه کاشته‌اید مثلا درختی با رشد ریشه‌ای بالا باشد به مشکل برخواهید خورد. اما چنین ایده ای برای کاشت سبزیجات و صیفی‌جات عالی است.
چند ایده برای ساخت باغچه ارگانیک خانگی
شما می‌توانید ایده‌های متفاوتی را برای ساخت باغچه امتحان کنید:
۱- مجموعه‌ای از گلدان‌ها
شما می‌توانید از گلدان‌های آماده استفاده کنید و یا حتی با ایجاد سوراخ‌هایی در یک گالن پلاستیکی گلدان درست کنید.مطمئن شوید که سوراخ های گلدان طوری تعبیه شده باشند که آب اضافه از گلدان خارج شود زیرا رطوبت زیاد باعث پوسیدن ریشه گیاهان می‌شود.
۲- رشته گلدان‌های آویز شده
شما می‌توانید با استفاده از طناب، گلدان‌هایی را که می‌تواند به شکل مکعب مستطیل‌هایی با ابعاد بزرگ باشد آویزان نگه دارید(مشابه تاب).
۳- باغچه مرتفع
ایده بعدی ساخت باغچه به صورت مرتفع است. برای این منظور سطح گوشه‌ای از حیات را با استفاده از دیواره‌های ثابت یا متحرک بالا بیاورید تا هنگام کار کردن روی باغچه ناگزیر به خم شدن نباشید و راحت روی باغچه خانگی خود کار کنید.
شش ساعت آفتاب
اگر قصد دارید گوشه‌ای از حیاط را برای برپا کردن باغچه ارگانیک انتخاب کنید جایی را انتخاب کنید که دست‌کم ۶ ساعت آفتاب بگیرد. در این صورت می‌توانید گیاهانی مانند گوجه فرنگی و فلفل را که به آفتاب کامل نیاز دارند نیز کشت کنید.
انتخاب گیاه مناسب
اکنون که گلدان آماده است نوبت به انتخاب گیاه می رسد. برای انتخاب گیاه باید به آب و هوای منطقه خود دقت کنید. می‌توانید از فروشگاه‌های باغبانی محلی و یا سایت‌های اینترنتی باغبانی مشورت بخواهید. به عنوان مثال خربزه از خانواده صیفی جات، با وجودی که در شهرهای گرمسیر به خوبی رشد می‌کند در مناطق سردسیر به مرحله جوانه زدن نیزز نمی‌رسد.
سیب‌زمینی، پیاز و فلفل و در بیشتر مناطق خوب رشد می‌کنند. گیاهانی مانند گوجه فرنگی، فلفل و کدو حلوایی در تمام طول سال محصول می‌دهند اما سبزیجاتی مانند هویج و ذرت فقط یک بار برداشت می‌شوند.
نکته:دقت کنید که بذر یا نهالی که تهیه می کنید خود باید ارگانیک باشد و از کیفیت خوبی برخوردار باشند.
همچنین بخوانید: هرآنچه باید در مورد مزیت‌های کشاورزی ارگانیک بدانید
خاک، قلب تپنده کشت ارگانیک
حالا نوبت به صحبت از قلب تپنده کشاورزی ارگانیک و خاستگاه تمام موجودات زنده، یعنی خاک رسیده است.
سلامت ساختار خاک: در کشاورزی ارگانیک از خاک سالم استفاده می‌شود.ساختار خاک سالم است چرا که میکروارگانیسم‌های موجود در خاک، بر اثر کودهای شیمیایی از بین نرفته‌اند و کرم‌های خاکی در حال سبک کردن خاک و بهبود تهویه آن هستند تا ریشه‌های گیاه راحت‌تر و عمیق تر در آن نفوذ و رشد کنند. خاکی که به دلیل فرسوده نبودن، رطوبت را به خوبی در خودش نگاه می‌دارد و… .
تغذیه خاک: با تمام اهمیتی که به خاک در کشاورزی ارگانیک داده می‌شود با این وجود شما هنوز نیاز دارید که با استفاده از کودهای طبیعی مثل کمپوست، سرگین گاو و گوسفند و یا کود مرغی، خاک باغچه خانگی خود را غنی کنید.
کمپوست خانگی: نگران نباشید؛ شما خودتان می‌توانید با استفاده از پسماندهای آشپزخانه برای باغچه خود کمپوست درست کنید مثلاً با استفاده از پوست میوه‌ها، ساقه سبزیجات، تفاله چای و غیره. شما می توانید تقریباً از هر نوع ماده آلی حتی علف های هرز برای تهیه کمپوست استفاده کنید.
PH و زهکشی خاک: خاک باید از PH مناسب و زهکشی خوبی برخوردار باشد. برای اینکه متوجه شوید زهکشی خاک شما مناسب است یا نه، خاک را مرطوب کرده و یک مشت از آن را با دست بردارید خاک باید به هم چسبیده باشد، اما وقتی آن را با انگشت فشار می‌دهید از هم بپاشد
حفظ رطوبت خاک با مالچ: پس از کاشت، مناطق اطراف گیاهان را به عمق ۵ سانتی متر مالچ‌های ارگانیک مثل تراشه‌های چوب و بریده های علف). این کار باعث حفظ رطوبت خاک و غنی‌سازی آن می‌شود.
مدیریت مواد مغذی خاک: هر چند هفته یک‌بار باغچه خود را وجین کنید تا مواد مغذی خاک به جای محصولی که در حال کشت آن هستید نصیب علف‌های هرز نشود.
همچنین بخوانید: بهترین درخت میوه برای حیاط خانه، نسبت به آب و هوای شهر شما
جمع‌بندی
توجه داشته باشید که بیان مفصل نحوه رسیدگی به یک باغچه ارگانیک خانگی، بسیار وقت‌گیر بوده و از حوصله این مقاله خارج است مثلاً باید به نحوه،میزان و زمان آبیاری گیاهان مختلف، نحوه کاشت انواع گیاهان و میزان فاصله گذاری‌های حین کاشت آنها و… پرداخت. این در حالی است که ارگانیک بودن باغچه نیز بر دامنه نکات مطرح برای نگهداری پرثمر آن، می‌افزاید. مثلاً در کشاورزی ارگانیک ما مجاز به استفاده از سموم شیمیایی نیستیم بنابراین برای از بین بردن آفات از چه روش‌ها و مواد جایگزینی می‌توانیم استفاده کنیم؟
اصولاً چه گیاهانی را در کنار هم بکاریم و چه نکاتی را رعایت کنیم که احتمال آفت گرفتن گیاه را تا حد ممکن کاهش دهیم؟ مثلاً چنانچه در کنار گوجه فرنگی‌ها، گل همیشه بهار بکارید توجه شته‌ها را از بوته‌های گوجه فرنگی به آن گل معطوف می‌کنید و یا اینکه دانه‌ها و گیاهان پیوندی مقاومت بیشتری در برابر بیماری‌ها و آفات دارند و… .
امید که بتوانیم در مجال دیگری به این نکات بپردازیم.