پرورش بونسای، هنری از آسیای شرقی است که از 700 سال قبل از میلاد قدمت دارد و همچنان گیاه بونسای، گیاهی لوکس و جذاب است. بونسای‌ها در واقع همان گیاهان عادی هستند که با یک روش خاص ریشه‌ها و ساقه‌هایشان کوتاه شده و در گلدانی ظرف مانند کاشته می‌شوند. سپس برای اینکه شکل خاصی به خودش بگیرد، آن را به روش خاص هرس کرده یا دورساقه‌هایش را سیم‌پیچی می‌کنند.
اگر با گیاه بونسال آشنایی ندارید، پیشنهاد میکنیم حتما قبل از دانستن انواع آن مقاله “بونسای جنسینگ چیست؟ + روش نگهداری و تکثیر این گیاه” را مطالعه کنید.
انواع درخت بونسای:
در تقسیم بندی انواع بونسای می‌توان این گیاه زیبا را بر اساس محل نگهداری و نوع درختی که برای کاشت انتخاب میشود را به دو دسته بونسای باغچه‌ای و آپارتمانی دسته‌بندی کرد.
بونسای باغچه‌ای:
انواع بونسای باغچه‌ای به سرما مقاوم‌اند و در هوای آزاد رشد می‌کنند. این نوع گیاهان درختانی هستند که در باغچه‌ها قابلیت رشد دارند. از انواع بونسای باغچه‌ای می‌توان به بونسای افرا، نارون و بونسای‌های میوه‌دار مانند بونسای گیلاس، انار، سیب، هلو اشاره کرد.
بونسای آپارتمانی:
بونسایی که گیاهان آن، از نوع گیاهان داخل آپارتمان انتخاب میشود. این نوع بونسای نسبتاً جدید است. برای بونسای گیاهان آپارتمانی از گیاهانی مانند: شفلرا، بنجامین، کراسولا و… استفاده میشود.
انواع بونسای آپارتمانی:
1- بونسای فیکوس:
یکی از معروف‌ترین انواع این بونسای، فیکوس جینسینگ است که از پیوند زدن گیاه فیکوس بر ریشه و تنه مشابه گیاه جینسینگ به وجود آمده و بونسایی همیشه سبزی است که برای نگهداری در داخل آپارتمان مناسب است.
یکی از معروف‌ترین انواع این بونسای، فیکوس جینسینگ است که از پیوند زدن گیاه فیکوس بر ریشه و تنه مشابه گیاه جینسینگ به وجود آمده و بونسایی همیشه سبزی است که برای نگهداری در داخل آپارتمان مناسب است.
شرایط نگهداری بونسای فیکوس:
آبیاری و رطوبت: بونسای فیکوس جینسینگ نیازمند رطوبت است و آبیاری باید به‌نوعی انجام شود که رطوبت خاک حفظ شود اما گیاه غرقاب نشود زیرا با آبیاری زیاد، ریشه‌ها می‌پوسند.
نور مناسب: بونسای فیکوس را می‌توان در سایه نگهداری کرد ما برای رشد و سالم نگه داشتن گیاه، نیاز به نور غیرمستقیم دارد.
دمای مناسب رشد: بین 16 تا 24 درجه سانتی‌گراد. هرگز نباید در دمای کمتر از 10 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود.
هرس و تعویض گلدان: بونسای فیکوس و انواع بونسای آپارتمانی نیاز به تعویض گلدان سالانه یا دوساله دارند و در این مرحله هم‌زمان با تعویض گلدان مقداری از ریشه‌ها باید هرس شود. هنگام رشد جوانه انتهایی شاخه‌هایی را که نسبت به سایر شاخه‌ها رشد بیشتری دارند، حذف کنید.
2– بونسای افرا:
در انواع بونسای، بونسای افرا هم در محیط بیرون به خوبی رشد میکند و هم قابل نگهداری در فضای بسته است. این بونسای زیبا از نوع خزان‌کننده محسوب میشود و برگ‌های منحصر به فرد بونسای مینیاتوری افرا در فصل پاییز به رنگ نارنجی و قرمز تغییر رنگ میدهد.
آبیاری و رطوبت: نظم در آبدهی بونسای افرا بسیار اهمیت دارد و در فصل بهار و تابستان باید به‌صورت روزانه آبیاری انجام شود و خاک همیشه مرطوب باقی بماند.
نور مناسب: بونسای افرا در انواع بونسای آپارتمانی نیازمند نور غیر مستقیم زیاد بوده و بهتر است در کنار پنجره‌های نورگیر قرار گیرد.
دمای مناسب: از آنجایی که بونسای‌های آپارتمانی در فضایی بسته قرار دارند، معمولاً دما ثابت بوده؛ اما بهترین دما جهت رشد و نگهداری بونسای افرا دمای 16 تا 24 درجه سانتی‌گراد است.
هرس و تعویض گلدان: هر 2 سال یکبار و در اواخر بهار با گرم‌تر شدن هوا تعویض گلدان انجام شود. با گرم‌شدن هوا می‌توانید هرس شاخ و برگ‌های اضافه را انجام دهید تا شکل مینیاتوری درخت حفظ شود.
3– بونسای شفلرا:
شفلرا یکی از گیاهان دارای برگ سبز ضخیم و چتری شکل است و در انواع بونسای آپارتمانی، شرایط نگهداری ساده‌تری دارد.
آبیاری و رطوبت: آبیاری زیاد برای این بونسای خوب نیست و فقط باید آب را در حد مورد نیاز خود دریافت کند و اجازه دهید خاک بین دو آبیاری به صورت کامل خشک شود. بونسای شفلرا علاقه‌ای به غبارپاشی و رطوبت ندارد.
نور مناسب: به تابش غیرمستقیم زیاد نیاز دارد و بهتر است آن را در کنار پنجره‌های نورگیر قرار دهید.
دمای مناسب: دمای اتاق برای بونسای شفلرا مناسب است و در دمای سرد نباید قرار گیرد.
هرس و تعویض گلدان: بونسای شفلرا به هرس برگ کمی نیاز دارد و معمولاً رشد برگ‌ها کم بوده اما برای حفظ شکل ظاهری گیاه بهتر است هرس سالیانه انجام دهید و گلدان را هرساله یا دوساله با خاک مغذی تعویض کنید.
4- بونسای بنجامین:
بونسای بنجامین یکی دیگر از انواع بونسای آپارتمانی است که در دو نوع معمولی و ابلق وجود دارد. بونسای بنجامین با هرس کردن و فرم دهی شاخه‌های درختچه بنجامین با سیم فلزی نازک شکل می‌گیرد.
آبیاری و رطوبت: در فصل تابستان، هفته‌ای یکبار و در فصل زمستان ده روز یکبار آبیاری شود. به طور کلی بعد از خشک شدن سطح خاک آن را آبیاری کنید. در فصل گرم در زیر گلدان بهتر است برای بونسای جزیره درست کنید تا رطوبت گیاه حفظ شود.
نور مناسب: به تابش غیرمستقیم نور زیاد نیاز دارد و با توجه به اینکه گیاه بنجامین حساس به جابه‌جایی است و در صورت جابه‌جایی دچار ریزش برگ میشود، بهتر است بونسای بنجامین را در جای ثابت با نور مناسب قرار دهید.
دمای مناسب: در دمای اتاق به خوبی رشد میکند و محیط سرد و دمای زیر ده درجه برای بونسای مناسب نیست.
هرس و تعویض گلدان: مانند دیگر انواع بنجامین، هرس و تعویض گلدان بونسای بنجامین نیز باید به صورت سالیانه یا دوساله انجام شود و بهتر است با هر بار تعویض گلدان، خاک مغذی و جدید استفاده شود.
5- بونسای کراسولا:
بونسای کراسولا از هرس کردن شاخه‌های کراسولا به دست می‌آید و جزء بونسای‌های با قیمت مناسب است. این گیاه یکی از زیباترین درختچه‌های مینیاتوری بوده و گونه‌ای از خرفه که با ظاهر بونسای به منازل مردم راه یافته، بونسای کراسولا خرفه تزئینی است.
آبیاری و رطوبت: میزان نیاز بونسای کراسولا به آب در حد متوسط است و به هفته‌ای دو بار آبیاری نیاز دارد. زمانی این گیاه نیاز به آبیاری دارد که خاک سطحی فاقد رطوبت باشد.
نور مناسب: بونسای کراسولا نیازمند به نور است و البته قابلیت نگهداری در محیط‌های کم‌نور را داراست. نور مستقیم خورشید ممکن است به گیاه آسیب برساند. تغییر ناگهانی مکان قرارگیری گیاه، موجب ریزش برگ‌های زیبای خرفه میشود. دمای مناسب و هرس کردن این‌گونه بونسای مانند دیگر بونسای‌ها باید در نظر گرفته شود.
انواع بونسای در ایران:
تنوع بونسای بسیار زیاد است و تقریباً اغلب درخت‌ها را می‌توان با هنر بونسای به صورت مینیاتوری درآورد. در بالا ما پرفروش‌ترین بونسای‌های آپارتمانی در ایران را آوردیم که شرایط نگهداری راحت‌تری را نسبت به دیگر بونسای‌ها دارند. برخی از انواع بونسای که گل و میوه می‌دهند نیز بسیار زیبا و ارزشمند هستند و در فرهنگ کشورهای آسیای شرقی ارزش زیادی دارند.
تعدادی از بونسای‌های گلدان و میوه‌دار که می‌توان نام برد:
- بونسای انجیر
- بونسای بادام
- بونسای به
- بونسای سیب صحرایی
- بونسای انگور
- بونسای انار
- بونسای ادنیوم
- بونسای گل کاغذی
- بونسای آزالیا
در این مقاله با برخی از انواع بونسای آپارتمانی آشنا شدیم و شرایط نگهداری هرکدام را به‌اختصار توضیح دادیم. نگهداری بونسای‌ها کمی سخت‌تر از دیگر گیاهان آپارتمانی است و نیاز به مراقبت‌های حساس‌تر مانند خاک و کود‌های مخصوص بوده که می‌توانید جهت حفظ و شاداب نگه‌داشتن انواع بونسای از فروشگاه کشاورزی بهاران کمک بگیرید و تمام ملزومات این گیاهان زیبا و حساس را تهیه کنید.