در هر هکتار چند درخت می توان کاشت؟ (فاصله استاندارد کاشت درختان)
اگر در فکر احداث باغ هستید، احتمالاً اولین سؤالی که به ذهنتان می‌رسد این است که در هر هکتار چند درخت می‌توان کاشت. فاصله‌گذاری و چیدمان صحیح نهال‌ها در افزایش رشد و بهبود عملکرد درختان و درنتیجه ثمردهی ایده‌آل باغ‌های تجاری اثرگذار هستند. در این مقاله راجع به فاصله بین درختان صحبت کرده و با هم به این سؤال مهم و اساسی پاسخ خواهیم داد.
چرا فاصله کاشت دو درخت مهم است؟
فاصله درختان در باغ‌ها ازنظر اقتصادی و فنی اهمیت دارد؛ مخصوصاً در نهال‌های میوه که فاصله، روی میزان و کیفیت ثمردهی آنها مؤثر است. بنابراین باید پیش از احداث باغ با توجه به ابعاد زمین، نوع و تعداد نهال‌ها را مشخص نمود. از جنبه‌ی فنی نیز فاصله درختان روی میوه‌چینی، کود‌دهی و حرکت ماشین‌آلات کشاورزی تأثیر می‌گذارد. پس در زمان احداث یک باغ اصولی، باید به فاصله کاشت درخت دقت ویژه‌ای شود.
اگر به فاصله بین درختان توجه نکنیم، چه می‌شود؟
احداث باغ یک سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت محسوب شده. باغداران علاوه بر هزینه‌های زیادی که می‌کند، امید و آرزوی خود را نیز روی باغشان قرار داده و بعضاً سال‌ها مشتاقانه منتظر به ثمر نشستن تلاش‌هایش است. اگر فاصله‌گذاری درستی بین درختان انجام نشده باشد، نتیجه باغی با درختان نامنظم و ناموزون دارید که محصولاتی کم و نامرغوب خواهند داشت؛ میزان میوه دهی و درنتیجه سودی که از باغ به دست خواهد آمد، مطابق انتظار نخواهد بود و در شرایطی باغداران حتی مجبور به قطع درختان می‌شوند، که این یعنی علاوه بر عدم سوددهی، تمامی هزینه‌هایی که در طی سال‌ها خرج درختان شده نیز از بین می‌رود. بنابراین اطلاع از فاصله صحیح کاشت درختان پیش از اقدام به ایجاد باغ، بسیار مهم است.
خواندن مقاله نکات ضروری در نگهداری از درختان میوه را نیز پیشنهاد می‌کنیم.
فاصله بین درختان باید چگونه باشد؟
فاصله بین درختان باید به‌گونه‌ای باشد که نور خورشید به همه‌ی قسمت‌های هر درخت بتابد. تنها در این صورت است که درختان ثمردهی مناسبی خواهند داشت. اگر نهال‌ها را نزدیک به هم بکارید، شاید در سال‌های اول مشکل زیادی وجود نداشته باشد، اما بعد که درختان به بلوغ برسد، شاخه و برگ‌های آنها در هم فرو می‌رود و روی یکدیگر سایه می‌اندازند و مانع رسیدن نور می‌شوند. در چنین حالتی، درختان مجبور می‌شوند رشد عمودی داشته باشند که این امر خود باعث شده که مشکلاتی در میزان میوه و چیدن آن رخ دهد؛ میوه‌های شاخه‌های پایین به کیفیت شاخه‌های بالایی نخواهند بود و تعدادشان نیز کمتر خواهد بود. همچنین خطر ابتلای درختان به انواع آفات نیز وجود دارد.
نکته مهم دیگر برای تعیین فاصله این است که باید به حریم باغ توجه کرده و اولین نقطه کشت طوری انتخاب شود که درختان به باغ‌های همسایه وارد نشوند.
در هر هکتار چند درخت می‌توان کاشت؟
به‌طورکلی تعداد درختان کاشته شده در هر هکتار از 1000 تا 2500 اصله متفاوت است، اما تعداد آنها بسته به گونه درخت و نوع کاشت بسیار متفاوت خواهد بود.
| تعداد درخت در هکتار | فاصله بین درختان (متر) |
| 10000 | 1 |
| 4444 | 1.5 |
| 2500 | 2 |
| 1600 | 2.5 |
| 1111 | 3 |
فاصله استاندارد کاشت درختان
در حالت استاندارد فاصله درختان را معمولاً 5 متر در فاصله ردیف 8 متر و در بهترین حالت 8 در 10 متر در نظر می‌گیرند. اما برای یافتن استاندارد فاصله بین دو درخت، باید به عوامل زیر توجه کرد:
- نوع آب‌وهوا: در مناطق گرمسیری که آفتاب بیشتر است، فاصله بین درختان نیز می‌تواند کمتر شود و برعکس در مناطقی مانند شمال ایران، نیاز است که این فاصله بیشتر باشد تا آفتاب به تمامی درختان برسد. رطوبت و تهویه هوا نیز تأثیر مهمی در میزان فاصله درختان دارند.
- نوع درخت: نهال‌ها بعد از بلوغ شکل متفاوتی خواهند داشت. مثلاً درخت تبریزی رشد عمودی زیادی دارد و درخت گردو عرضی رشد کرده و تاج بسیار بزرگی خواهد داشت. پس قبل از خرید نهال باید از میزان فضایی که اشغال می‌کنند اطلاع داشته باشید.
- رقم پایه و پیوندک: ارقام مختلف درختان با توجه به نوع پایه، ازنظر ارتفاع و عرض با هم تفاوت دارند. اگر فضای کافی ندارید می‌توانید از ارقام پاکوتاه نهال‌ها استفاده کنید.
برای مطالعه بیشتر راجع به تأثیر آب‌وهوا می‌توانید به مقاله انواع اقلیم و تأثیر آن بر رشد گیاه مراجعه کنید.
فرمول محاسبه تعداد درختان موردنیاز در هر هکتار
به‌طورکلی برای محاسبه تعداد درختان موردنیاز می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:
تعداد نهال در هر هکتار= فاصله روی ردیف * فاصله بین ردیف/10000
پس برای درختانی با فاصله 5*6 با این روش تعداد درختان در هکتار را به دست می‌آوریم: 333=5*6/10000
با توجه به عواملی که گفتیم و فرمول بالا، می‌توان از جدول زیر برای راهنمایی در مورد فاصله درختان استفاده کرد:
| نوع درخت | زردآلو | گیلاس | آلبالو | هلو | بادام | گردو | سیب | گلابی | خرما | مرکبات | انار | زیتون | انجیر | انگور |
| فاصله کشت | 6*7 | 5*6 | 5*6 | 5*5 | 6*6 | 8*8 | 5*6 | 5*6 | 7*8 | 5*6 | 3*4 | 6*7 | 5*5 | 2*3 |
| تعداد در هکتار | 238 | 333 | 333 | 400 | 277 | 156 | 333 | 333 | 178 | 333 | 833 | 238 | 400 | 1666 |
(نکته: 5*6 یعنی فاصله بین ردیف‌ها 6 متر و فاصله بین نهال‌های روی هر ردیف 5 متر است.)
فاصله کاشت درخت در حیاط
فاصله درختان در حیاط نیز از قوانینی که گفتیم پیروی می‌کند. اما ازآنجاکه قوانین فاصله، بیشتر برای باغ‌هایی است که جنبه اقتصادی دارند، در حیاط و باغچه می‌توان فاصله کمتری را در نظر گرفت. ولی قطعاً نباید انتظار محصولی با کیفیت و کمیت بالا داشت. البته می‌توان با آبیاری صحیح، کود دهی و سم‌پاشی مناسب و هرس به‌موقع کمی از این ضررها را جبران کرد.
شما می‌توانید برای خرید انواع کود و سم‌پاش به فروشگاه بهاران مراجعه کنید.
رعایت فاصله دو درخت، ضامن کیفیت محصول
اگر فاصله استاندارد بین درخت را رعایت نکنید، شاید در میزان محصول تفاوت چشمگیری رخ ندهد، اما اثر آن را روی کیفیت و اندازه میوه‌ها مشاهده خواهید کرد؛ بنابراین بهتر است برای داشتن باغی پربازده، از اصول باغداری مدرن پیروی کنید.