درخت پالم درختی زیبا و همیشهسبز است که انواع مختلفی دارد و ظاهری گرمسیری و استوایی به باغ شما میدهد. در این مقاله با تاریخچه، نحوه کاشت و نگهداری درختان پالم آشنا خواهیم شد.
درخت پالم چیست؟
درختان پالم گیاهانی گرمسیر و نیمه گرمسیر و از خانواده Arecaceae هستند و به نامهای نخل و مغ نیز شناخته میشوند. پالمها اندازه، شکل و انواع مختلفی دارند؛ بااینحال در همه آنها دو ویژگی فیزیکی، مشترک است:
1. برگهای خاص که رنگ و سایزهای مختلفی دارند، اما یا به شکل پر هستند و یا بادبزن.
2. بدنهی آنها راست، عمودی و بلند بوده که میتواند صاف، ناهموار و حتی دارای برآمدگی باشد.
درختان پالم تقریباً در همه اقلیمها از بیابان تا جنگل کاشته میشوند و بیش از 2600 گونه مختلف دارند که البته بیشتر این گونهها در مناطق گرمسیر یافت میشوند.
تاریخچه درخت پالم
درختان پالم در طول تاریخ شناختهشده بوده و در زمانهای گذشته غذای انسانها را تأمین میکردهاند و در تاریخ و فرهنگ آنها حضور داشتهاند. گفته میشود که درختان نخل از خاورمیانه و بینالنهرین سرچشمه گرفته و بیش از 6000 هزار سال است که در سراسر دنیا کاشت میشوند.
انواع درخت پالم
همانطور که اشاره کردیم، تنوع درخت پالم بسیار زیاد بوده، از جمله: نخل کوتوله، چینی، ساگو، روغنی، دم ماهی، آسیاب بادی، کریسمس و اروپایی فقط بخشی از آنها هستند. در اینجا معروفترین گونههای این درخت را با هم مرور میکنیم:
نخل خرما
با نام علمی dactylifera Phoenix، درختی است که مناسب آبوهوای خشک و محیط آفتابی بوده. بدنه آن عمودی، استوانهایشکل و با قطری یکسان است. میوه آن شیرین، مغذی و خوشمزه بوده و در طول مراحل مختلف رشد، رنگهای متفاوتی دارد و با نامهایی مانند رطب، خارک و تمر شناخته میشود. بیش از 600 ارقام مختلف درخت خرما مانند کبکاب، مضافتی، شاهانی، زاهدی، خاصویی، پیارم و مجول وجود دارد. مراکز عمده کشت نخل خرما در ایران معمولاً در جنوب و استانهای خوزستان، فارس، بوشهر، کرمان و سیستان و بلوچستان است.
پالم نارگیل
این درخت با نام علمی cocos nucifera که در مناطق گرمسیری رشد میکند، احتمالاً بومی جنوب شرقی آسیا است و یکی از مهمترین گونههای درخت پالم محسوب میشود؛ که میوه آن، نارگیل، در صنایع خوراکی، آرایشی و درمانهای سنتی مورداستفاده قرار میگیرد. این گونه بیشتر در مناطق نزدیک دریا که بارندگی فراوان نیز وجود دارد، رشد میکند. بدنه آنها باریک است و معمولاً به یک سمت متمایل میشوند. هر درخت حدوداً بین 50 تا 100 عدد میوه نارگیل ثمر میدهد.
درخت پالم واشینگتن
دو گونه را به این نام میخوانند: درخت پالم مکزیکی یا Washingtonia robusta و پالم بادبزنی کالیفرنیا یا Washingtonia filifera. پالم مکزیکی بلندتر است و میوه خوراکی هم دارد، گرچه به خوشمزگی میوه نخل خرما نیست. پالم واشینگتن کالیفرنیا، یک درخت زینتی، با قدی متوسط است که شکل برگهای آن شبیه بادبزن است. یک ویژگی ظاهری این درخت، جمع شدن برگهای مرده، زیر تاج اصلی آن است. شکل بدنه این دو نیز با هم فرق میکند که میتوانید در تصاویر زیر این تفاوت را مشاهده کنید:
میوه درخت پالم
میوه برخی از انواع درخت پالم، مانند نارگیل و خرما خوردنی است؛ اما برخی دیگر از پالمها مانند نخل ساگو، میوهای دارند که برای انسان و حیوانات سمی است. از میوه درخت پالم روغنی (با نام علمی Elaeis guineensis) نیز روغن پالم تولید میشود که در ادامه در مورد آن بیشتر توضیح خواهیم داد. پس باید قبل از کاشت درخت پالم، از نوع آن اطلاع پیدا کرد.
طرز کاشت درخت پالم
اگرچه در همه فصل سال میتوانید درخت پالم را بکارید، اما بهترین زمان برای کاشت آن اوایل تابستان بوده که هوا و خاک گرم است. برای کاشت میتوان ازبذر یا پاجوشهای گیاه استفاده کرد و ابتدا باید از میان گونههای موجود، بهترین گزینه را با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و میزان فضایی که در اختیار دارید انتخاب کنید. خاک مناسب این گیاه کمی شنی، با زهکشی کافی و PH خنثی تا اسیدی است. این درخت در برابر کمآبی مقاوم بوده و بهتر هست نوع خاک و تعداد دفعات آبیاری به صورتی باشد که رطوبت اضافی کاملاً خارج شود. عمق چاله برای کاشت درخت پالم باید به بزرگی ریشه، و اندازه آن دو برابر حجم ریشه باشد. دقت کنید که درخت را کج نکارید و بلافاصله بعد از کاشت آن را آبیاری کنید.
در مقاله نحوه کاشت نهال، توضیحات کاملی را در مورد این موضوع بیان کردهایم.
درخت پالم را میتوان در گلدان نیز کاشت و بعداً آن را به محل اصلی کاشت منتقل کرد. فقط گلدان باید به اندازه کافی بزرگ باشد.
فاصله پیشنهادی برای کاشت انواع درخت پالم، 9*8 متر است و درواقع در هر هکتار میتوان حدود 150 عدد نخل کاشته شود. همچنین ازآنجاکه ریشه این درختان رشد زیادی دارد، بهتر است نزدیک ساختمان و پیادهروها کاشته نشوند.
برای مطالعه بیشتر میتوانید به “مقاله در هر هکتار چند درخت میتوان کاشت“، مراجعه کنید.
نحوه نگهداری از درخت پالم
رشد این درختها آهسته است؛ توصیه میشود در ماههای اول کاشت، آبیاری مکرراً انجام شده و سالی چهار بار کود پای درختان ریخته شود. بعد از آن، اگر نیاز است، سالی یک بار و در فصل پاییز، کود دهی را تکرار کنید. اگر در مناطق سردسیر زندگی میکنید، در فصل زمستان درخت پالم را با پارچه بپوشانید. آبیاری عمیق نیز کمک به جلوگیری از سرمازدگی درختان میکند.
همچنین مطالعه مقاله مراقبت از درختان میوه در سرما، برای آگاهی بیشتر در مورد این موضوع، پیشنهاد میشود.
بهطورکلی هرس این درختان شامل جدا کردن شاخه و برگهای بیمار، آسیبدیده و مرده است تا نور و هوا به بقیه قسمتهای درخت برسد و باید توجه کرد که بسیاری از درختان پالم نیازی به هرس شدن ندارند.
همجنین تغذیه درخت پالم بسیار حائز اهمیت می باشد که از کودهای مناسب استفاده گردد به رشد و شادابی درخت بسیار کمک میکند . برای خرید کود فرموکمپلکس مخصوص پالم از طریق فروشگاه کشاورزی بهاران اقدام کنید .
روغن پالم
درخت نخل روغنی (oil palm tree) که فقط در مناطق گرم حارهای رشد میکند، روغنی دارد که از آن در بسیاری از محصولات خوراکی، آرایشی و بهداشتی استفاده میشود. محصولاتی مانند رژلب، صابون، بستنی و مواد شوینده حاوی روغن پالم هستند. هزینه تولید این روغن بسیار پایینتر از دیگر روغنهای گیاهی است و درنتیجه تولید و تقاضای جهانی برای آن روزبهروز افزایش پیدا میکند. مزارع پالم روغنی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین در حال گسترش هستند.
از درخت پالم روغنی دو نوع روغن گرفته میشود: روغن پالم و روغن پالم هسته (کرنل). پس از گذشت حدود 30 ماه از کاشت پالم روغنی، این درخت شروع به ثمردهی کرده و تا 20 الی 30 سال بعد توانایی تولید محصول دارد. هر نخل روغنی بین 5 تا 20 کیلو میوه تولید میکند و میزان روغن پالمِ خام به دست آمده در هر هکتار (با استاندارد 145 نخل) بین 4 تا 5 تن است که آن را به بهترین دانه روغنی دنیا، ازنظر میزان تولید روغن، تبدیل میکند.
درخت پالم: جذاب و همیشگی
با تنوعی که خانواده درختان نخل دارند، انتخاب درختی سازگار با نیازهای شما، کار سختی نخواهد بود. این درختان زیبا را در باغ، حیاط و فضای زندگی خود کاشته و از تماشایشان لذت ببرید.