کود دهی و تغذیه گیاه در گلخانه
چگونگی روش استفاده از کود در گلخانه با روشهای بکارگیری آن در زراعتهای آزاد متفاوت است. در شرایط مناطق معتدل و نیمه گرمسیری ، گیاهان حداکثر رشد را در تمام سال دارند. در گلخانه نیز بدلیل قابل کنترل بودن شرایط دمایی و رطوبتی این وضع صادق است ولی با توجه به راندمان بیشتر تولید و حجم محدود گسترش ریشه در گلخانه استفاده از کودهای تغذیه ایی بیشتر از استانداردهای مزرعه است. تولید شاخ و برگ انبوه و به هم خوردن تعادل مصرفی مواد غذایی در محیط ریشه ، معمولا" مسائل و مشکلاتی را در روند رشد گیاه پدید می آورد، یکی از مهمترین عوامل به هم خوردن این تعادل، شستشوی مواد غذایی قابل حل در آب به ویژه میکرو المنتها است که این امر موجب بروز نشانه های کمبود برخی از عناصر می شود.
معمولا" نزدیک به 90 درصد وزن گیاه را آب تشکیل می دهد . مواد موجود در گیاه را بر مبنای میزان ماده خشک آن تعیین می کنند و در آن 17 عنصر که از طریق ریشه گیاه از محیط خاک جذب و وارد گیاه می شود وجود دارد که بخشی از وزن ماده خشک را تشکیل می دهند. نزدیک به 90 درصد وزن ماده خشک گیاه را سه عنصر کربن ، هیدروژن و اکسیژن تشکیل می دهد که هرگز از طریق اجرای برنامه های کوددهی به گیاه داده نمی شود، بلکه این مواد طی فرایندهای مختلف دیگر ، به وسیله گیاه تامین و جذب می شوند.
کربن و اکسیژن از دی اکسید کربن (co2) موجود در هوا و نیز اکسیژن و هیدروژن به وسیله آب وارد ساختمان گیاه می شود .
با توجه به بسته بودن فضای گلخانه و مصرف زیاد co2 به وسیله گیاه ، اغلب کمبود کربن در آنها مشهود است . همچنین با مصرف مقدار کمی آب ، نیازهای آبی گیاه تامین می شود.و در نتیجه کمبود هیدروژن و اکسیژن مشاهده نمی شود . معمولا" صدمات حاصل از استرس کم آبی بستگی به سایر فاکتورهای رشد از جمله کمبود فتو سنتز ، به علت بسته بودن روزنه ها و یا خشک شدن سلولها دارد.
ما بقی 10 درصد از وزن ماده خشک شامل 14 عنصر ضروری است، دو عنصر سدیم و کلر از عناصر 14گانه به مقدار کافی در محیط ریشه و یا همچون مواد تشکیل دهنده کودهای شیمیایی در اختیار گیاه قرار می گیرد بنابراین باید 12 عنصر مورد نیاز با اجرای برنامه های درست مصرف کودهای مختلف، تامین و در اختیار گیاه قرار گیرد.
با توجه به میزان مصرف این عناصر ، آنها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
- عناصر پر مصرف یا ماکرو که تعداد آنها 6 عنصر بوده و به مقدار بیشتری در گیاهان وجود دارند.
- عناصر کم مصرف یا میکرو که تعداد آنها نیز 6 عنصر بوده و میزان آنها در گیاهان بسیار ناچیز و کم است.
عناصر پر مصرف ( ماکروالمنت ها) :ازت ،فسفر ، پتاسیم،کلسیم ، گوگرد و منیزیم 6 عنصر پر مصرف در گیاه به شمار می روند و نبود این عناصر در خاک و یا مصرف کم این عناصر در طول کشت رشد و عملکرد محصول را بشدت پایین می آورد. منابع مختلف کودی برای تامین این عناصر در بازار موجود می باشد که می توان از کودهایی ازته ، فسفاته ، پتاسه و سولفاته نام برد. البته بعضی از این عناصر بصورت ترکیبی در کشاورزی کاربرد دارند که آنها را به نام کودهای NPKمی شناسند و دارای ترکیب ازت، فسفر و پتاسیم هستند.
انواع کودهای پرمصرف میتوانید از فروشگاه بهاران تهیه نمایید.
عناصر کم مصرف ( میکرو المنت ها) : عناصر میکرو که تامین کننده عناصر کم مصرف در گیاه هستند و شامل عناصر آهن، روی، منگنز، مس، بر، مولیبدن که هم بصورت پودری و هم مایع در بازار موجود هستند. این عناصر را هم بصورت محلولپاشی و هم کودآبیاری می توان استفاده کرد. میزان مصرف این عناصر همانطور که از نامشان پیداست کم بوده ولی کمبود این عناصر در گیاه روند رشد و تولید در گیاه را بطور جدی به خطر می اندازد. منابع تامین عناصر کم مصرف هم بصورت کلاته و هم بصورت سولفاته در بازار موجود می باشد که با توجه به نوع محصول و شرایط خاک می توان از آنها استفاده نمود .
استفاده از کودهای شیمیایی در گلخانه می بایست حتما" با توجه به آنالیز آب و خاک و زیر نظر متخصص و مشاور کشت استفاده شود زیرا که استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی باعث تجمع املاح و شوری در خاک شده و بتدریج از عملکرد و راندمان محصول می کاهد . همچنین بیش بود بعضی از عناصر در خاک بر روی جذب سایر عناصر تاثیر گذاشته و آنها را غیر قابل مصرف برای گیاه می کنند.
انواع کودهای ریز مغذی را میتوان از فروشگاه بهاران تهیه نمایید.
نکته ای که در تغذیه و کوددهی در گلخانه باید مورد توجه قرار داده شود مصرف کود های آلی و حیوانی است که در درجه اول به اصلاح بافت خاک کمک کرده و جذب سایر عناصر را در گیاه بالا میبرند . از جمله این ترکیبات می توان به انواع کودهای دارای هیومیک اسید ، کودهای دامی شامل کودهای گاوی کمپوست شده و کودهای مرغی ، انواع کمپوست های گیاهی و انواع ترکیبات حاوی جلبک دریایی اشاره نمود.
همچنین استفاده از عناصر تغذیه ای بصورت محلولپاشی می تواند نقش بسیار موثری در رشد و تولید گیاه در گلخانه را دارا باشد.
