مبحث آماده‌سازی بستر کاشت، از گذشته تا کنون دغدغه‌ی مهمی بود که هر کشاورز و حتی فردی که در خانه‌اش به پرورش گیاهان می‌پردازد را به خود مشغول می‌کند. همانطور که می‌دانید، خاک‌های متنوعی برای کاشت وجود دارند؛ شناسایی تعریف‌ها و ویژگی‌های هرکدام، باعث می‌شود تا شما بتوانید بهترین نوع خاک برای آماده‌سازی بستر کاشت را داشته باشید. در این مقاله سعی ما این است که شما را با انواع خاک‌هایی که برای این کار مناسب هستند، آشنا کنیم. خاک‌هایی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم شامل پیت ماس، کوکوپیت، کمپوست، ورمی کمپوست و پرلیت هستند. با ما همراه باشید. در نظر داشته باشید که می‌توانید انواع خاک بستر مورد نیاز را در قسمت فروشگاه خریداری کنید.

پیت ماس

پیت ماس، شامل مواد فیبری مرده‌ای است که از تجزیه‌ی خزه (ماس) و سایر موجودات زنده در باتلاق‌ها طی چند هزار سال به دست می‌آید. خزه، معادل ماس و همچنین پیت، معادل تورب است؛ به همین دلیل به پیت ماس، خزه‌ی تورب نیز می‌گویند. خاک پیت ماس، شامل زغال سنگ نارس و همچنین باقی‌مانده‌ی گیاهان و جانوران است که به همین سبب نیز این خاک، بستر مناسبی برای رشد گیاهان است. می‌توان گفت که پیت ماس، نقش مکمل کود گیاهان را ایفا می‌کند. پیت ماس سفید و پیت ماس سیاه، دو مدل از رایج‌ترین‌ پیت ماس‌ها هستند که با توجه به نوع گیاه، به کار برده می‌شوند. خزه‌ی تورب به طور معمول در مناطق شمال نیم ‌کره ‌زمین و در سرزمین‌های بسیار مرطوب تشکیل می‌شود؛ چرا که خزه‌ی تورب در شرایط سخت سرمایی تشکیل می‌شود. پیت ماس در زمینه‌های متفاوتی مانند باغبانی و کشاورزی کابردهای عمده دارد. کشاورزان در کنار استفاده از پیت ماس، از موادی مانند پتاسیم، نیترات و کلسیم نیز استفاده می‌کنند. زمانی که این نوع خزه‌ها، دوران آخر تجزیه‌ی خود را سپری می‌کنند به شکل فشرده در آمده و بستر مفیدی برای کاشت را ایجاد می‌کنند. شایان ذکر است که پیت ماس برای رشد گیاهان رطوبت دوست، جوانه‌های گیاهان گلخانه‌ای و پرورش گل در آپارتمان نیز به کار برده می‌شود. استفاده از خزه‌ی تورب مزایای فراوانی دارد که در زیر به بخشی از آن اشاره می‌کنیم:

• افزایش مواد آلی خاک
• افزایش ظرفیت بافری خاک به علت pH کم اسیدی
• حفظ رطوبت
• حفاظت از خاک در برابر فرسایش
• بهبود تخلخل خاک
• افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی که باعث افزایش روابط مواد مغذی خاک می‌شود.
•  

کوکوپیت

کوکوپیت، نوعی بستر کاشت تهیه شده از الیاف پوست نارگیل است که هم به عنوان یک بستر کاشت و هم به عنوان جایگزین خاک به کار برده می‌شود. از آنجایی که کوکوپیت دارای قابلیت نگهداری آب زیادی است، استفاده از آن برای صرفه‌جویی آب در کشاورزی، پیشنهاد می‌شود. کوکوپیت‌ها معمولا به صورت فشرده به بازار عرضه می‌شوند و با اضافه کردن مقداری آب به آن‌ها، استفاده می‌شوند. به طور کلی کوکوپیت‌ها از سه بخش زیر تشکیل می‌شوند:

پیت: دانه‌های ریز قهوه‌ای رنگ

الیاف

چیپس: ذرات به هم چسبیده‌ی پیت و الیاف

انواع کوکوپیت شامل بافت فاین، بافت مدیوم و کوکوچیپس هستند که براساس میزان الیاف و پیت موجود در هرکدام، دسته‌بندی می‌شوند. قالب‌های کوکوپیت براساس نوع و درصد الیاف و میزان باز شدن پس از جذب آب، درجه‌بندی می‌شوند. از آن‌جایی که کوکوپیت‌ها دارای خواص مخصوص فیزیکی هستند، در کاشت هیدروپونیک کاربرد فراوانی دارند. از طرفی این بستر کاشت، برای رشد گیاه قارچ، یک بستر حیاتی است. همچنین می‌توانید با ترکیب شن، کودگیاهی و کوکوپیت، خاک مناسبی برای گلدان‌های خود داشته باشید؛ شایان ذکر است که کوکوپیت برای کاشت بدون خاک گل‌های شاخه بریده نیز استفاده می‌شود. دیگر کاربرد کوکوپیت در صنایع تولید کمپوست است که خود نکته‌ی مهمی است. در ادامه به برخی از مزایای استفاده از این خاک اشاره می‌کنیم:

• صرفه جویی در مصرف آب
• ماندگاری
• کاهش زمان جوانه‌زنی
• تهویه‌ی مناسب

کمپوست

کمپوست‌ها، پسماندهای آلی تجزیه شده و پایداری هستند که حاصل فرآیند پوسیدگی هستند. فرآیند پوسیدگی یا کمپوست کردن شامل پوسیدن و تجزیه‌ی بقایای گیاهان، جانوران، زباله‌ها و لجن فاضلاب تحت شرایط خاص است. در گذشته، تولید کمپوست، روشی برای بازیافت زباله‌ها بوده اما امروزه از آن برای تولید کودها استفاده می‌کنند. کمپوست یکی از بهترین کودهای مصرفی در کشاورزی است که تولیدکنندگان گل و گیاه نیز از آن استفاده می‌کنند. منیزیم و فسفاتی که در این کود وجود دارد سبب جذب سریع‌تر مواد غذایی می‌شود. به طور کلی چهار نوع کمپوست وجود دارند که شامل کمپوست حاصل از پسماندهای تر و مرطوب شهری، ورمی کمپوست، کموست سبز و کمپوست قارچ گیاهی است. باید بدانید که فرآیند طبیعی پوسیدگی سبب می‌شود که مواد آلی به ماده‌ای غنی دگرگون شده که گیاهان به راحتی می‌توانند این مواد را جذب کنند. همچنین کمپوست می‌تواند به عنوان یک جایگزین کود شیمیایی نیز به کار برده شود. مزایای استفاده از کمپوست به شرح زیر است:

• بهبود ساختار خاک
• افزایش میزان مواد غذایی
• افزایش سرعت جذب مواد غذایی
• صرفه‌جویی در آب
• افزایش قدرت باروری خاک
• قابل استفاده برای زه‌کشی زمین

ورمی کمپوست

ورمی کمپوست، یک نوع کود آلی هوموسی است که توسط گونه‌ای از کرم‌های خاکی خاصی تولید می‌شود. از آن جایی که این کود دارای انواع ویتامین‌ها و هورمون‌های رشد است، اثرات بسیار مثبتی بر گیاه می‌گذارد. ورمی کمپوست، متشکل از ورمی به معنای کرم خاکی و کمپوست (پیش‌تر به آن اشاره کردیم) است. کمپوست‌ها بعد از عبور از بدن گونه‌های خاصی از کرم‌ها و دفع شدن توسط آن‌ها به یک کود آلی بسیار مفیدی تبدیل می‌شوند. کرم‌های قرمز حلقوی بارانی، ورمی کمپوست‌هایی تولید می‌کنند که از غنی‌ترین کودهای شناخته شده در دنیا هستند. اگر بخواهیم برخی از مزیت‌های استفاده از ورمی کمپوست‌ها را ذکر کنیم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• عاری از تخم علف‌های هرز
• حاوی میکروارگانیسم‌های هوازی
• مواد اولیه‌ی تولید دارو و لوازم آرایشی
• بستر مناسب برای پرورش کلیه‌ی محصولات کشاورزی
• قابلت نگهداری آسان
• خالی از باکتری‌های غیر هوازی

پرلیت

پرلیت، شیشه‌ی آتشفشانی انبساط یافته‌ای است که در محیط‌های آبی و مرطوب تشکیل می‌شود. از پرلیت هم در بخش کشاورزی و هم در حوزه‌های مختلف صنعت استفاده می‌شود. از پرلیت در کشاورزی به عنوان بستر کاشت، به ویژه در کشت هیدروپونیک استفاده می‌کنند. پرلیت کشاورزی و باغبانی به دلیل زبری خود، باعث ایجاد تهویه‌ی عالی و بازدهی بالاتر خاک می‌شود. همچنین پرلیت در کشاورزی میزان زیادی از رطوبت را در خود حفظ می‌کند که این ویژگی، به صرفه‌جویی در مصرف آب (به خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک) کمک بسیاری می‌کند. از آن جایی که پرلیت، چگالی بسیار کمی دارد، ترکیب آن با خاک، وزن محیط کشت را تا حدود 60 درصد کاهش داده که در نتیجه باعث افزایش تخلخل و بهبود تهویه‌ی خاک می‌شود، که خود یک سود بزرگ اقتصادی است. استفاده از پرلیت در کشاورزی مزیت‌های فراوانی را برای گیاه و خاک به همراه خواهد داشت. برخی از این مزیت‌ها شامل موارد زیر است:

• عدم تأثیر شیمیایی به علت خنثی بودن pH در پرلیت
• اصلاح سیستم هوادهی و آب‌دهی خاک
• صرفه‌ی اقتصادی
• صرفه‌جویی در آب
• کاهش تبخیر نسبی آب
• پیشگیری از اثرات منفی علف‌های هرز
• افزایش حفظ ریشه

آماده‌سازی بستر کاشت، نیاز به مطالعات کارشناسی شده‌ دارد. سعی ما در این مقاله، توضیح کامل انواع خاک‌هایی بود که برای آماده سازی بستر کاشت مناسب هستند. با توجه به مطالبی که ذکر شد، بهره‌گیری از هرکدام از انواع یاد شده، شرایط مخصوص به خود را می‌طلبد. پیش از انتخاب هر نوع خاکی برای آماده سازی بستر کاشت، لازم است که مواردی از قبیل نوع گیاه، شرایط آب و هوایی و همچنین میزان هزینه‌ی خود را در نظر گرفته و سپس اقدام به انتخاب نمایید.

برای خرید محصولات مورد نیاز می‌توانید اینجا کلیک کنید و انواع خاک بستر موجود در فروشگاه کشاورزی آنلاین بهاران را ببینید.