نماتد ریشه گرهی

نماتد ها موجودات کرمی شکل هستند که به صورت انگلی – شکارگر و آزاد زی وجود دارند . نماتد ها اکثرا دوجنسی (نر و ماده ) بوده و در خاک، آبهای روان، اقیانوس ها و حتی بدن موجودات زنده زندگی می کنند . نماتد های انگل گیاهی اکثرا کرمی شکل و کشیده بوده و طول بالغ آنها از حدود 0/5 میلی متر تا یک سانتی متر متغییر است که بیشتر آنها کمتر از دو میلی متر طول دارند .

شکل ماده تعدادی از نماتد های انگل گیاهی متورم و به اشکال دوکی، کیسه ای و کروی نامنظم می باشند . اکثر نماتد های انگل گیاهی خاکزی هستند و به ریشه گیاهان حمله ور می شوند که مهم ترین آنها نماتد ریشه گرهی، نماتد سیستی، نماتد های مولد زخم بوده ولی بعضا از طریق خاک به قسمت های هوایی گیاه شامل ساقه و بذر نیز وارد می گردد و در موارد بسیار نادر نیز بذرزاد می باشند .

نماتد ریشه گرهی با نام ROOT – KNOT Nemayode مهم ترین انگل گیاهی هست که اولین بار در سال 1855 توسط Berkeley در گلخانه انگلستان روی ریشه های خیار مشاهده شد و در ایران روی 19 تیره گیاهی از جمله گورجه فرنگی، سیب زمینی، چغندر قند و انواع کدوئیان از مهم ترین میزبان های این نماتد هستند .

علائم ناشی از نماتد گره ریشه غالبا به صورت گره گره شدن، برجستگی های کره مانند و پوسیدگی خشک ظاهر می شود که در گیاهان جوان ممکن است منجرب به مرگ آنها شود و در گیاهان مسن به صورت کوتولگی، کاهش رشد، زردی گیاه و گاهی پژمردگی گیاه در ساعات گرم روز می باشد .

نماتد نر کرمی شکل و نماتد ماده  Meloidogyne گلابی شکل است که نماتد ماده بعد از جفت گیری و یا حتی بدون جفت گیری با نماتد نر تولید تخم می کند و تخم را در داخل یک کیسه (Egg sac ) ژلاتینی به منظور محافظت قرار می دهد . تخم ها ممکن است همگی یا بعضی از آنها در داخل یا خارج بافت های ریشه گذاشته شوند و به همین صورت زمستانگذرانی می کنند و سپس در فصل بهار این تخم ها تفریخ شده و لارو سن دوم آنها به گیاه میزبان حمله میکند . حدود 95 درصد از بیماری ریشه گرهی در اثر 4 گونه ایجاد می شود :

1. Meloidogyne arenaria : این گونه بیشتر در مناطق معتدل فعالیت دارد .

2. Meloidogyne incognita :  این گونه بیشتر در مناطق گرم و خشک خسارت وارد می کند .

3. Meloidogyne haple :  در مناطق خشک و  مرطوب و خاک های کمی اسیدی فعال تر است .

4. Meloidogyne javanica :  بیشتر در خاک هایی با PH بالا فعال هستند .

نحوه خسارت نماتد ها

نماتد های گره ریشه از عوامل محدود کننده ی رشد و تولید محصولات کشاورزی و بخصوص محصولاتی مانند سبزی و صیفی هستند که سالیانه خسارت های زیادی در سراسر جهان به این محصولات وارد می کنند و موجب کاهش کیفیت این محصولات می گردند .

این نماتد ها دامنه وسیعی دارند و طیف وسیعی از محصولات از جمله جالیز ، سبزیجات، حبوبات و محصولات طوقه ای، دانه های روغنی، درختان و درخچه ها، گیاهان زینتی و حتی علف های هرز را مبتلا می سازند . این نماتد ها با فعالیت روی ریشه های گیا، باعث به وجود آوردن غده یا گره هایی روی ریشه و بخصوص ریشه های فرعی می گردند و بدین ترتیب ریشه گیاه آلوده به این نماتد نمی تواند وظایف اصلی خود یعنی جذب آب و مواد غذایی از خاک و انتقال آنها به سایر قسمت های گیاه را به خوبی انجام دهد و این مسئله منجر به بروز نشانه های ظاهری در اندام های هوایی گیاه از جمله ضعف عمومی، کم رشدی و زردی و کوتولگی می گردد .

روش های کنترل نماتد :

1. کنترل های زراعی : استفاده از شخم تابستانه یا غرقابی مزارع آلوده با کشت برنج نیز می تواند تا حدودی باعث کاهش جمعیت و خسارت نماتد گره ریشه در محصولات میزبان می گردد.

2. آفتاب دهی : استفاده از آفتاب دهی خاک نیز منحصرا در محصولات پر در آمد و بخصوص گلخانه ها مورد استفاده قرار می گیرد . در تحقیقات صورت گرفته روی ضد عفونی خاک گلخانه ها با استفاده از پوشش پلاستیکی و کود حیوانی نشان داده شده است که این روش منجر به کنترل قابل توجه بیماری های خاکزاد از جمله نماتد های گره ریشه ریشه آفات خاکزی و علف های هرز گردیده است .

مرغوب ترین و مناسب ترین کود ها و سموم را می توانید از فروشگاه کشاورزی بهاران بصورت حضوری و آنلاین تهیه نمایید. همچنین جهت مشاوره بیشتر و یا خرید عمده می‌توانید با شماره های 09371100761 و 07132233204 با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

3. کنترل بیولوژیک : مبارزه بیولوژیک در مورد نماتد های انگل گیاهی و به خصوص نماتد های ریشه گرهی به دلیل اقتصادی نبودن با عدم قابلیت کاربرد در سطح وسیع در اکثر کشور ها متداول نگردیده است و از عوامل بیولوژیک می توان به استفاده از چند قارچ و باکتری و همچنین استفاده از گل جعفری و با عصاره دانه درخت چریش به دلیل داشتن ماده سمی اشاره نمود .

4. آیش و تناوب : بکارگیری تناوب زراعی نیز به دلیل وجود دامنه میزبانی وسیع این نماتد ها کمتر استفاده می شود . اما به کارگیری یک سیستم گردش زراعی مناسب و با کشت گیاهان غیر میزبان از جمله غلات می توان جمعیت نماتد را در سطح زیاد اقتصادی نگه اشت . آیش زمین به همراه دفع علف های هرز میزبان و اعمال شخم تابستانه در زمان آیش به مدت یک سال نیز در کنترل جمعیت نماتد در خاک موثر است .

5. کنترل شیمیایی : استفاده از سموم نماتد کش مانند نماتدکش ترویگو سینجنتا که یکی از بهترین نماتدکش هاست می توانند روند بهبود بیماری گیاه را سریع تر کرده و رشد و ترمیم گیاه را بهبود بخشد.

6. کنترل با مصرف کود های آلی و استفاده از ارقام مقاوم 

7. تقویت بوته با محلول پاشی عناصر غیر متحرک: مانند کلسیم و بور، محلول پاشی ریز مغذی ها و عناصری که جذب آنها از خاک ممکن است مشکل باشد . محلول پاشی ترکیبات اسید آمینه ای و ضد شوری .

مرغوب ترین و مناسب ترین کود ها و سموم را می توانید از فروشگاه کشاورزی بهاران بصورت حضوری و آنلاین تهیه نمایید. همچنین جهت مشاوره بیشتر و یا خرید عمده می‌توانید با شماره های 09371100761 و 07132233204 با کارشناسان ما در ارتباط باشید.