انواع کشت گیاهان

شاید شما هم با دیدن سود بالای کشاورزی تصمیم به کاشت و پرورش گیاهان سودده با به کارگیری یکی از روش‌های انواع کشت کرده‌اید. شاید بخواهید که زمین بخرید و در آن به زراعت مشغول شوید یا شاید هم بخواهید که اقدام به پرورش یکی از انواع پرسودترین سبزیجات در گلخانه نمایید. درهرحال ممکن است که سوالات مختلفی برای شما بوجود بیاید؛ مانند:

• از چه نوع کودی باید استفاده کنم: آیا باید از کودهای شیمیایی نظیر کود روی یا کود آهن استفاده کنم یا لازم است که یکی از انواع کودهای زیستی نظیر جلبک دریایی آلگارین را تهیه کنم؟ آیا استفاده از کودهای آلی نظیر کود مرغی گزینه‌ی بهتری نیست؟
•  آیا استفاده از یکی از انواع هورمون‌های گیاهی لازم است یا خیر؟
• از کدام نوع از روش‌های آبیاری باید استفاده کنم؟ آیا استفاده از روش‌های مدرن آبیاری برای من مزیتی به همراه دارد؟
• روش‌های مختلف و انواع کشت شامل چه مواردی است؟
• و …

شما می‌توانید برای پاسخگویی به این سوالات، مقالات مختلف سایت بهاران را بررسی کنید. در این مقاله به یکی از مهمترین این پرسش‌ها یعنی انواع کشت پاسخ خواهیم داد.

معرفی انواع کشت

یکی از مهمترین مواردی که باید قبل از شروع به کشاورزی نسبت به آن آگاهی پیدا کنید، آشنایی با انواع کشت است. مهم نیست که شما قصد کشت محصولاتی را دارید که قابل کشت در همه‌ی فصل‌های سال هستند یا اینکه می‌خواهید به کشت یک محصول خاص در یک نوع بستر کشت گلخانه‌ایی رو آورید؛ تا زمانیکه که در رابطه با مسائلی نظیر انواع کشت، نیازهای گیاهان مختلف در هرمحله از رشد ، انواع ابزارآلات کشاورزی و… اطلاعات لازم را به دست نیاورید، ممکن است که با شکست روبرو شوید. در ادامه به معرفی رایج‌ترین انواع کشت خواهیم پرداخت.

1. کشاورزی معیشتی (Subsistence Farming):

یکی از قدیمی‌ترین انواع کشت، کشاورزی معیشتی است که اغلب در مناطق کمتر توسعه یافته‌ای و مناطق پرباران صورت می‌گیرد. در این نوع کشت، کشاورزان به ابزارت آلات مدرن کشاورزی دسترسی ندارند و معمولاً تمام اعضای خانواده برروی زمین کار می‌کنند. سود حاصل از آن معمولاً کمی بیشتر از مخارج بوده و از این رو به آن کشاورزی معیشتی گفته می‌شود.

در این نوع از انواع کشت، با توجه به وضعیت به مالی کشاورزان، از محصولاتی مانند کود و دانه‌های پربازده استفاده نشده و معمولا تجهیزاتی مانند سیستم ابیاری و برق در اختیار آن‌ها نیست. در این نوع کشت، مزرعه‌ها معمولا کوچک بوده و برای کاشت و برداشت به صورت سنتی انجام می‌شود.

1. کشاورزی نوبتی (Shifting Agriculture):

یکی دیگر از انواع کشت، کشاورزی نوبتی یا کشاورزی متناوب نام دارد. در این نوع کشت، ابتدا بخشی از درخت‌های جنگل را قطع می‌کنند و سپس تنه‌ی درختان را می‌سوزانند. بعد از پاکسازی زمین از تنه و ساخه‌های درخت، کشاورزان به مدت 2 تا 3 سال در آن کشاورزی می‌کنند و سپس زمین را رها می‌کنند چراکه حاصلخیزی خاک کاهش می‌یابد.

بعد از رها کردن زمین، کشاورزان به یک منطقه‌ی دیگر می‌روند و همین کار را تکرار می‌کنند. ذرت، ارزن و سبزیجات از جمله محصولاتی هستند که در این نوع کشت، زراعت می‌شوند. از بین انواع کشت، این روش جزء معدود روش‌هایی است که باعث جنگل‌زدایی می‌شود.

1. کشت کلان (Plantation Agriculture):

از جمله انواع کشتی که برای گیاهانی نظیر موز، قهوه، سویا، نیشکر، کاکائو و سبزیجات به کار می‌رود، کشت کلان است. این شکل کشاورزی که به صورت « تک‏کِشتی» انجام می‌گیرد، عمدتاً در نواحی استوایی صورت می‌گیرد.

کشت کلان یکی از انواع کشتِ سرمایه‌بر بوده و نیازمند توانایی مدیریتیِ بالا، دانش تخصصی، ماشین آلات مناسب، کود، آبیاری و زیرساخت‌های حمل و نقل است. این نوع کشاورزی، صادرات محور می‌باشد.

اکثر گیاهانی که به روش کشت کلان زراعت می‌شوند، چرخه‌ی عمر 2 ساله دارند. معمولاً برای گیاهانی نظیر چای، قهوه و کائوچو یک محل فرآوری در داخل خود مزرعه وجود دارد.

1. کشاورزی متمرکز (Intensive Farming):

کشاورزی یا کشت متمرکز یکی از انواع کشتِ پربازده و پرسود می‌باشد که نقطه‌ی مقابل یکی دیگر از انواع کشت یعنی کشت یا کشاورزی گسترده قرار می‌گیرد. در این روش کشت، کشاورزان در مناطقی که مقدار بارندگی مناسب است از آفتکش‌ها و انواع کودها در مقیاس بالا استفاده می‌کنند تا بتوانند در مقیاس بالا به زراعت محصولات بپردازند.

کشاورزی متمرکز یا کشاورزی فشرده یک روش مکانیسمه است؛ به عبارت دیگر، در مراحل مختلف زراعت از ماشین آلات پیشرفته استفاده می‌شود. مشخصه‌ی این نوع کشت، نسبت آیش کم، استفاده بیشتر از نهاده‌ها (نظیر سرمایه و نیروی کار) و بازدهی بالاتر محصول در واحد سطح زمین است.

1. دیم کاری (Dry Agriculture):

دیم کاری یا کشت دیم یکی از انواع کشت بوده که مختص به مناطق خشک است. این نوع کشاورزی به عمل زراعت محصولات مختلف، بدون آبیاری و در مناطقی که مقدار بارش بین 750 تا 500 میلی لیتر است، گفته می‌شود.

1. کشت مرکب و چندگانه

کشت مرکب به پرورش همزمان گیاه و دام اشاره دارد که می‌تواند از نظر مالی مزایایی خاصی در مقایسه با انواع کشتی که در این مقاله به آن اشاره شد، داشته باشد؛ به عنوان مثال، مدفوع حیوانات می‌تواند نقش کود را ایفا کند و نیاز به صرف هزینه‌ی خرید و نقل و انتقال کود را برطرف نماید.

کشت چندگانه یکی دیگر از انواع کشت بوده که در آن چند محصولِ مختلف به صورت همزمان کاشت می‌شوند. این کار در جاهایی که بارندگی زیاد است یا زیرساخت‌های آبیاری موجود است، انجام می‌گیرد. کشت چندگانه برای افزایش بهربرداری انجام می‌شود.

1. تناوب زراعی (Crop Rotation):

تناوب زراعی یا چرخش کاشاری یکی از انواع کشت بوده که در آن طی یک دوره، یک محصول به خصوص کشت می‌شود و در دوره‌ی بعد محصولی دیگر زراعت می‌گردد و این چرخه ادامه می‌یابد.

همانطور که می‌دانید، پس از زراعت، خاصلخیزی خاک کم می‌شود. در این روش محصول دوم، به نوعی حاصلخیزی را به خاک بازمی‌گرداند و نیاز به استفاده از کودها و آفتکش‌ها را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال، می‌توان پس از حبوبات، بقولات، نیشکر یا تنباکو پس از غلات کشت می‌شوند چراکه می‌توانند نیتروژه را دوباره به خاک بازگردانند.

1. کرت‌بندی (Terrace Cultivation):

کرت‌بندی یا کردبندی روشی است که در آن با وسیله‌ی پلکانی درآوردن زمین ناهموار یا شیب‌دار، می‌توان اقدام به کشت محصولات نمود. در ایران، از این نوع کشت عمدتاً برای کشت برنج استفاده می‌شود. بدون کرت‌بندی کشاورزی در زمین‌های هموار ممکن نیست. این کار مزایایی نظیر جلوگیری از فرسایش خاک و کاهش رواناب سطحی را به همراه دارد.

1. نشاء کاری (transplanting):

آخرین نوع کشتی که در این مقاله به آن اشاره خواهد شد، نشاء کاری نام دارد. در روش نشاء کاری (transplanting) گیاه در یک مکان کنترل شده مانند گلخانه رشد پیدا کرده و پس از جوانه‌زنی دانه و رشد گیاهچه، گیاه بالغ به مکان اصلی خود انتقال داده می‌شود.

برای آگاهی با نحوه‌ی انجام نشاء کاری و مزایایی که به همراه دارد، مقاله‌ی ” نشاء و نشاءکاری و مزایای آن در کشاورزی “ امروزی راجعه کنید.

از بین انواع مختلف کشت، کدام یک بهتر است؟

انتخاب روش‌های مختلف از بین انواع کشت، به نوع محیط کشت، نوع گیاه و سرمایه‌ای که در اختیار دارید، بستگی دارد. توجه داشته باشید که ما می‌توانیم به قاطعیت به شما توصیه کنیم که از روش‌های کاملاً سنتی و شیوه‌هایی که جزء کشاورزی معیشتی محسوب می‌شود، بپرهیزید اما بدون اطلاع دقیق از نیازتان نمی‌توان از بین انواع کشت، روش خاصی را توصیه کرد.